Wat is IBD?
IBD is de afkorting van ‘Inflammatory Bowel Disease’, oftewel een inflammatoire darmziekte. Inflammatoir betekent dat er sprake is van een ontstekingsziekte. Het gaat hierbij niet om een ontsteking door bijvoorbeeld een virus of bacterie, maar om een ontstekingsziekte waarbij de ontsteking vanuit het lichaam zelf komt, een zogeheten auto-immuunziekte.
Er worden meestal twee verschillende typen inflammatoire darmziekten onderscheiden: de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.
Op basis van klachten, endoscopisch, radiologisch en microscopisch onderzoek wordt bepaald van welke inflammatoire darmziekte er sprake is. Soms blijft het lastig onderscheid te maken tussen de verschillende typen. Vaak maakt dit voor de (eerste) behandeling niet heel veel uit. We spreken we dan van een ‘niet-classificeerbare inflammatoire darmziekte (unclassified-IBD)’.
Chronische aandoening
Een inflammatoire darmziekte is een chronische aandoening. Dit betekent dat wanneer de ziekte wordt vastgesteld, deze levenslang kan terugkomen of opspelen. Het beloop van de ziekte verschilt echter erg per patiënt.
Sommige patiënten hebben één keer een opvlamming en daarna nooit meer last. Andere patiënten hebben vaker opvlammingen en krijgen hier dan een onderhoudsbehandeling voor die de aanvallen onderdrukken.
Wilt u meer informatie over de verschillende behandelingen? Kijk dan hier
Het is belangrijk te beseffen dat het per patiënt verschilt hoe de ziekte verloopt en ook dat dit moeilijk te voorspellen is. Helaas is de medische wetenschap nog niet goed in staat om te voorspellen welke medicijnen bij welke patiënt aanslaan.
Ook kunnen medicijnen die (soms jaren) goed werken op een gegeven moment uitgewerkt raken. Om deze reden kan het een zoektocht zijn welke medicatie nodig is om de ziekte tot rust te krijgen.
Ziekte van Crohn
Bij de ziekte van Crohn kan er sprake zijn van een ontsteking van het gehele maag-darmkanaal. Vaak zit de ontsteking in het laatste stukje van de dunne darm. De ontsteking zit overigens niet vaak in de héle darmwand; zo kunnen er stukken gezond darmweefsel tussen de ontstoken stukken zitten.
Een belangrijk kenmerk van de ziekte van Crohn is dat een (klein) deel van de patiënten last heeft of krijgt van fistels. Dit zijn kleine, onderhuidse gangetjes; vaak ontstaan ze rondom de anus. Soms hebben patiënten hier helemaal geen last van. Soms komt er echter bloed of pus uit de fistels.
Wanneer een fistelkanaaltje verstopt is, kan er onderhuids een abces (ontstekingsholte) ontstaan. Patiënten krijgen dan last van een zwelling, pijnklachten en soms ook koorts en moeten dan contact opnemen met hun arts.
Colitis ulcerosa
Bij colitis ulcerosa is de dikke darm ontstoken. Soms is niet de gehele dikke darm ontstoken, maar slechts een deel ervan. Bijvoorbeeld alleen het laatste deel: de endeldarm. Dit noemen we dan een proctitis ulcerosa.
Maar soms is wél de gehele dikke darm ontstoken. Dit wordt een pancolitis genoemd. Het verschil met de ziekte van Crohn is dat er dan ook geen gezonde tussenliggende darmwand meer zichtbaar is.
Hoe ontstaat IBD?
Er is nog onvoldoende bekend over het precieze ontstaan van een inflammatoire darmziekte. Waarschijnlijk spelen meerdere factoren een rol.
- Zo is er zeker sprake van een bepaalde (genetische) aanleg voor het ontwikkelen van de ziekte, aangezien het in bepaalde families vaker voorkomt. Echter is genetische aanleg alléén niet voldoende om de ziekte te krijgen. Bijkomende factoren zijn niet geheel bekend.
- Omgevingsfactoren zoals voeding, overmatige hygiëne en een ‘westerse’ leefstijl lijken hier een rol in te spelen.
- Ook de bacteriën die voorkomen in de darm (de darmflora) spelen waarschijnlijk een grote rol. En die worden beïnvloed door de genoemde omgevingsfactoren.