Middenrifbreuk

De slokdarm is een buis die de keelholte verbindt met de maag. De slokdarm ligt in de borstkas, achter het hart en voor de wervelkolom. De wand van de slokdarm bestaat voor een belangrijk deel uit spierweefsel dat de bewegingen van de slokdarm mogelijk maakt. Zowel aan de bovenzijde van de slokdarm (tussen keelholte en slokdarm) als aan de onderzijde (tussen slokdarm en maag) bevindt zich een kringspier. De onderste slokdarmkringspier vormt het einde van de slokdarm. Onder normale omstandigheden ligt deze kringspier ter hoogte van het middenrif, de spierplaat die borstholte en buikholte van elkaar scheidt.

De slokdarm dient ervoor om het doorgeslikte voedsel efficiënt naar de maag door te voeren. Bovendien zorgt de slokdarm ervoor dat het eenmaal in de maag aangekomen voedsel niet meer omhoog kan komen. Om deze functies uit te voeren, kunnen de spieren in de slokdarmwand samentrekken. De onderste slokdarmkringspier is onder normale omstandigheden gesloten en zorgt ervoor dat de maaginhoud niet meer terug de slokdarm in kan stromen.  

Een middenrifbreuk hoeft geen klachten te geven. Klachten ontstaan als er een toename is van de hoeveelheid reflux, als de maaginhoud terugstroomt in de slokdarm of als er een afgenomen verdediging is. Dit betekent dat het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag minder goed sluit en als er door een middenrifbreuk een deel van de maag omhoog is verplaatst naar de borstkas. Dit kan brandend maagzuur veroorzaken, ook wel refluxklachten genoemd. Daarnaast kan het zijn dat het eten minder goed zakt van de slokdarm naar de maag en u hier klachten van ervaart, zoals het gevoel dat het eten blijft hangen, pijn achter het borstbeen en/of gewichtsverlies.

Om te kunnen beoordelen wat de oorzaak is van de bovenstaande klachten is een vervolgonderzoek nodig.

Via de huisarts krijgt u vaak al medicijnen voorgeschreven tegen het zuurbranden. Als uw klachten ondanks de medicijnen aan blijven houden of als u veel slikklachten, pijnklachten, vaak moet braken en/of gewichtsverlies heeft, dan kunt u doorverwezen worden naar een chirurg of MDL-arts. Die zal met verder onderzoek kijken naar de oorzaak van uw zuurbranden.

Op basis van uw klachten wordt er vervolgens beeldvormend onderzoek ingezet, zoals een CT-scan met contrast vloeistof en een maagonderzoek. Met een CT-scan kan de grootte van uw middenrifbreuk goed in kaart worden gebracht. Een maagonderzoek volgt om andere oorzaken van uw zuurbranden en klachten uit te sluiten.

In sommige gevallen kan het nodig zijn om ook andere onderzoeken te verrichten, zoals een zuurmeting. Bij een zuurmeting wordt gedurende 24 uur de totale hoeveelheid zuur gemeten in de slokdarm om te bepalen of daadwerkelijk sprake is van overtallige terugvloed van maagzuur. 

Binnen het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn er verschillende folders met meer informatie over dit onderwerp:

• Maagonderzoek, oftewel een gastroscopie
• CT-scan
• Manometrie
• PH-meting
• Impedantie-meting 

Zoals eerder vermeld, heeft niet iedereen met een middenrifbreuk klachten. Mocht u toch maagzuur klachten, pijnklachten of passage klachten ervaren van uw middenrifbreuk, dan zijn er verschillende mogelijkheden om dit te behandelen. De belangrijkste en eerste behandeling is met medicijnen. Bij het merendeel van de mensen met deze aandoening blijkt behandeling met zuurremmers en leefstijladviezen voldoende te zijn.

Voeding en leefstijl adviezen

• Vermijd grote, zware maaltijden en erg vet eten
• Wees voorzichtig met onder andere alcohol, pepermunt, koffie, koolzuurhoudende dranken en zure vruchtensappen
• Rook niet en drink geen alcohol
• Zorg voor een gezond gewicht
• Voorkom obstipatie klachten
• Ga na het eten niet meteen liggen
• Draag geen knellende kleding ter hoogte van de maag
• Buk niet te veel voorover
• Verhoog het hoofdeinde van het bed

Als er sprake is van een aanhoudende klachten, waarbij u onvoldoende reageert op medicijnen en leefstijladviezen of als uw klachten zo hevig zijn kan een operatie een goede optie zijn.  

Een operatie wordt pas verricht als alle bovenstaande behandelingen en adviezen niet (voldoende) helpen en u hierdoor ernstige klachten heeft van de middenrifbreuk, zoals verandering van slijmvlies in de slokdarm, slikklachten, pijn, verslikking, vernauwing van de slokdarm en/of gewichtsverlies.

Als u jong bent en anders levenslangs medicijnen moet slikken, kan dit ook een overweging zijn om toch een operatie te verrichten.

Of u ook in aanmerking komt voor een operatie hangt van vele factoren af. Onder andere van de ernst van uw klachten, uw voorgeschiedenis, conditie, vitaliteit en uw BMI zijn belangrijke factoren.

Goed om te weten
Vijf jaar na anti-reflux operatie gebruikt 11% tot 32% opnieuw anti-reflux medicatie. Dit kan oplopen tot 60% na tien jaar. Dit betekent dat de operatie u mogelijk niet voor altijd van uw klachten af helpt. Als u opnieuw klachten ervaart, zou een nieuwe operatie kunnen volgen. 

De operatie wordt via een kijkoperatie uitgevoerd. Dat wil zeggen dat de operatie via vijf kleine sneetjes in de buikwand plaatsvindt. Uw middenrifbreuk wordt hersteld en daarnaast wordt er een nieuwe klep gemaakt ter voorkoming van overmatige terugvloed van maagzuur naar de slokdarm. Deze nieuwe klep wordt gemaakt van het bovenste gedeelte van de maag. Het voordeel van een kijkoperatie is een spoedig herstel, maar een kijkoperatie is niet altijd mogelijk. Mocht dit laatste bij u het geval zijn, kijkt de arts samen met u naar de mogelijkheden.

Opname duur
Gemiddeld blijft u één dag na de operatie in het ziekenhuis. Daarna kunt u naar huis. Om naar huis te kunnen, is het belangrijk dat uw pijn onder controle is en u kunt eten.

Vloeibare/gemalen voeding
Het is belangrijk dat u zich houdt aan de voedingsvoorschrift. Dat betekent twee weken vloeibare/gemalen voeding na de operatie. Hierna mag u rustig aan uw dieet uitbreiden naar een normaal dieet.

In de eerste twee maanden is het verstandig kleine maaltijden te nemen en deze goed te kauwen. Daarnaast kunt u vloeibare tussendoortjes nemen. Verder raden we u aan geen grove/vezelige maaltijden, roodvlees en koolzuurhoudende dranken (in verband met het niet kunnen opboeren) te nemen.

Medicatie
In het ziekenhuis krijgt u medicijnen tegen de misselijkheid. Als u vloeibaar kunt eten en niet misselijk bent, worden deze medicijnen weer gestopt.

De maagzuurremmers die u voor de operatie gebruikte moet u in twee weken afbouwen.

Geen enkele operatie is zonder risico. Naast algemene risico’s zoals infecties, trombose, nabloedingen en een perforatie waarvoor soms een nieuwe operatie noodzakelijk is, kan er ook voedselpassageklachten ontstaan. Dit betekent dat het voedsel dan niet goed wil zakken. De nieuw gemaakte klep kan nog gezwollen zijn door de operatie, waardoor eten moeilijker kan passeren.

Veelal zijn deze klachten van korte duur en verdwijnen deze klacht vanzelf. Als de klachten aanhouden, kan dit veroorzaakt worden door een vernauwing en moet dit soms opgerekt worden doormiddel van een maagonderzoek/gastroscopie.

Eerste controle
U komt ongeveer twee tot drie weken na de operatie terug op de polikliniek bij de chirurg en/of verpleegkundig specialist.  We bespreken met u hoe het gaat en beoordelen uw wondjes op de buik. Er is dan ook ruimte om uw vragen te stellen.

Tweede controle
Zes weken na de eerste controle volgt er een belafspraak bij de verpleegkundig specialist. U kunt eventuele klachten bespreken of vragen stellen.

Derde controle
Zes maanden na de operatie volgt er een belafspraak om te horen hoe het met u gaat. Als alles goed gaat, wordt uw terugverwezen naar uw eigen huisarts. 

Het algemeen nummer Albert Schweitzer ziekenhuis is (078) 654 11 11.

Polikliniek Chirurgie
Bij vragen of onduidelijkheden, kunt u bellen met één van de verpleegkundig specialisten: Lesley Koet via (078) 654 20 95 of Ilona Derksen via (078) 655 05 54.

Verpleegkundige GE-chirurgie 
Bij vragen over de opname kunt u bellen met de verpleegkundige GE-chirurgie via (078) 655 05 77. Zij is bereikbaar op maandag, dinsdag en donderdag tussen 09.00 en 10.00 uur. 

Op onderstaande websites kunt u meer informatie vinden over de middenrifbreuk.

• www.fundoplicatie.nl,
• www.mlds.nl/ziekten/middenrifbreuk/
• www.mlds.nl/ziekten/brandend-maagzuur/