Overgewicht en obesitas

De afgelopen dertig jaar is het aantal mensen in Nederland met overgewicht ruim 50% gestegen. Ook kinderen hebben steeds vaker overgewicht. Hieronder leest u wat overgewicht is, hoe het ontstaat, welke gevolgen het heeft en welke behandelingen er mogelijk zijn.

Klik hier voor meer informatie over ons Obesitascentrum.

Wat is obesitas?
De Body Mass Index (BMI) is een berekening waarmee wordt vastgesteld of iemand lijdt aan overgewicht of obesitas. De BMI wordt berekend door het lichaamsgewicht (in kilo’s) te delen door lengte (in meters) in het kwadraat. We spreken van overgewicht bij een BMI van 25 of hoger. We spreken van obesitas bij een BMI van 30 of hoger. 

Waarom komt obesitas steeds vaker voor?
Een eeuw geleden werkten de mensen hard op het land, in de fabriek of deden met de hand de was van het grote gezin. Daarnaast at men destijds groenten en aardappels en heel soms een stukje vlees. Mensen bewogen vroeger dus meer en aten gezonder. Meer eten en minder bewegen; dat is de belangrijkste verklaring voor de toename van overgewicht in de afgelopen eeuw.

Daarnaast is iedereen verschillend in de gevoeligheid om overgewicht te krijgen. Hierin spelen zowel erfelijke factoren als de aanmaak van bepaalde hormonen een rol. De wetenschap over dit onderwerp is nog heel nieuw en we weten er nog te weinig over. Het gebeurt in elk geval maar zelden dat obesitas verklaard kan worden door een onderliggende aantoonbare ziekte.

Waarom is obesitas slecht voor uw gezondheid? 
Obesitas kan ernstige gevolgen hebben voor uw gezondheid. Hieronder staan de meest voorkomende gevolgen van obesitas:

• Hoge bloeddruk;
• Suikerziekte (diabetes);
• Slaap-apneu-syndroom;
• Bepaalde kwaadaardige ziekten;
• Gewrichtsklachten;
• Psychische aandoeningen zoals depressie;
• Verminderde vruchtbaarheid.

Hoe groter het overgewicht, hoe meer kans op het ontwikkelen van een of meerdere van bovenstaande aandoeningen. Omgekeerd geldt ook dat de meeste aandoeningen beter en makkelijker kunnen worden behandeld als het lukt om af te vallen.

Hoe kan overgewicht behandeld worden?
Het is heel moeilijk om echt af te vallen en het nieuwe, lagere gewicht dan ook te behouden. Een belangrijke reden hiervoor is dat het menselijk lichaam heel goed beschermd is tegen tekorten aan voedsel, maar niet tegen overdaad. Wanneer iemand drastisch gaat lijnen, reageert het lichaam alsof het hongersnood is en gaat over op de ‘spaarstand’, waarbij het lichaam steeds zuiniger omgaat met het eten dat binnenkomt. Het lichaam gaat dan minder vet verbranden. Hierdoor wordt afvallen steeds moeilijker en komt iemand ook snel weer aan als diegene weer minder gaat lijnen. Dit noemen we het ‘jojo-effect’.

Toch is meer bewegen en minder eten de enige mogelijkheid om af te vallen voor mensen met overgewicht of milde obesitas. Medicijnen die helpen om af te vallen zijn er geweest, maar deze hadden ernstige bijwerkingen, waardoor ze niet meer verkrijgbaar zijn.

Mensen die lijden aan zeer ernstig overgewicht (BMI van 40 of hoger) of die bij matig ernstige overgewicht (BMI van 35- 40) complicaties hebben, komen in aanmerking voor een operatie zoals een maagverkleining of bypass. Deze operaties hebben complicaties, maar bieden wel de beste kans om veel kilo’s kwijt te raken en om dit ook op de lange termijn zo te houden.

Bij de afdeling chirurgie is een speciaal obesitasspreekuur voor mensen die in aanmerking komen voor een operatie.