Gestoorde nierfunctie

Werking van de nieren
De nieren hebben drie belangrijke functies:

1. Het schoonmaken van het bloed. Via onze voeding komen ook afvalstoffen in het bloed. De nieren filteren deze afvalstoffen weer uit het bloed. Met een bloed- en urineonderzoek kan de arts zien of de nieren hun werk nog goed doen. Er wordt dan gekeken hoeveel van de afvalstof creatinine (afbraak product van de spieren) in het bloed en in de urine zit. Is er veel creatinine in het bloed aanwezig en weinig in de urine, dan kan dat een aanwijzing zijn dat de nieren niet goed werken.
2. De nieren regelen ook de vochthuishouding in het lichaam. Is er te veel vocht in het lichaam, dan zorgen de nieren ervoor dat er meer urine wordt gemaakt en uitgeplast. Is er te weinig vocht in het lichaam, dan zorgen de nieren ervoor dat er minder urine wordt aangemaakt.
3. De nieren maken hormonen aan die belangrijk zijn voor uw gezondheid, zoals vitamine D (nodig voor de calciumhuishouding) en erythropoeitine (EPO, nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen). De nieren maken daarnaast ook hormonen aan die de bloeddruk regelen.

Waaraan merkt u dat de nieren niet goed werken?
Als de nieren niet goed werken, merkt u daar in het begin meestal niets van. Vaak merken mensen pas in een laat stadium dat er iets aan de hand is met hun nieren.

Hieronder staan de meest voorkomende verschijnselen:

• Als de nieren het bloed niet meer goed kunnen zuiveren, stapelen afvalstoffen zich op in het lichaam. U kunt dan last krijgen van bijvoorbeeld misselijkheid, jeuk en een algeheel ziek gevoel. Uit onderzoek blijkt dat meestal het creatininegehalte in het bloed te hoog is en dat er minder creatine in de urine zit.
• Als de nieren de vochthuishouding niet meer goed kunnen regelen, houdt het lichaam vocht vast. U merkt dat doordat bijvoorbeeld uw enkels dikker worden of dat u kortademig wordt, doordat er vocht bij de longen wordt vastgehouden.
• Als de nieren minder vitamine D aan maken, kunnen de botten zwakker worden en sneller breken. Bij een tekort aan erythropoeitine krijgt u bloedarmoede. Hierdoor kunt u last krijgen van vermoeidheid, kortademigheid en kouwelijkheid. Bij een verminderde nierfunctie gaat de bloeddruk omhoog.

Wat zijn de mogelijke oorzaken?
Een verminderde nierfunctie kan het gevolg zijn van een ziekte van de nieren zelf of van een andere aandoening waarbij de nieren betrokken zijn.

Een voorbeeld van een nierziekte is een filterontsteking (glomerulonefritis), een zeldzame oorzaak van een gestoorde nierfunctie. Veel vaker is de oorzaak een andere aandoening zoals aderverkalking, suikerziekte, hartfalen of hoge bloeddruk. Ook bij ouder worden gaat de nierfunctie achteruit.

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Als de arts vermoedt dat uw nieren niet goed werken, wordt er eerst een algemeen onderzoek van de nieren gedaan. Er wordt een echo van de nieren gemaakt en uw bloed en urine wordt onderzocht. Bij een ziekte in de nier (zeldzaam) is een nierpunctie (biopt) bijna altijd noodzakelijk.

Bij de veel vaker voorkomende aandoeningen waarbij de nierfunctie achteruitgaat, zoals aderverkalking, suikerziekte, hartfalen of hoge bloeddruk is een nierbiopt in het algemeen niet nodig.

Behandeling
Om de nieren weer beter te laten werken, is meestal een dieet nodig, waarbij u bijvoorbeeld minder zout of minder eiwitten inneemt. Soms is het nodig dat u medicijnen gebruikt om de bloeddruk te verlagen of om tekorten aan te vullen zoals vitamine D. Ook zijn soms medicijnen nodig die de nieren helpen om het bloed te zuiveren van afvalstoffen.

Als de nierfunctie zo slecht wordt dat medicijnen niet meer helpen of als de klachten te erg worden, is een nierfunctie vervangende behandeling soms noodzakelijk. Voorbeelden hiervan zijn niertransplantatie of dialyse.