Bloedarmoede

Bloedarmoede (anemie) is een tekort aan rode bloedcellen in het bloed. Deze rode bloedcellen zorgen voor het transport van zuurstof dat nodig is in alle organen om goed te kunnen werken.

Wat zijn de verschijnselen van bloedarmoede?

• Toenemende en soms ernstige vermoeidheid;
• Kortademigheid bij inspanning;
• Duizeligheid;
• Dikke voeten;
• Pijn op de borst, met name bij inspanning.

Wat zijn de mogelijke oorzaken?
Bloedarmoede kan vele verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende vorm van bloedarmoede komt door een tekort aan ijzer. Dit tekort aan ijzer komt vooral voor bij overmatig bloedverlies bij de menstruatie.

Bij vrouwen die niet meer menstrueren en bij mannen komt het ijzertekort meestal door chronisch bloedverlies uit de maag (maagzweer, middenrifbreuk of ontsteking) of darm (makkelijk bloedende vaatjes of poliepen). Soms komt het ijzertekort door onvoldoende ijzer in de voeding (met name vlees en vis).

Een andere oorzaak van bloedarmoede is een tekort aan vitamine B12 of foliumzuur. Dat komt meestal door een fout in het lichaam, waardoor vitamine B12 en foliumzuur niet worden opgenomen. Soms is de oorzaak van bloedarmoede een onvolledige voeding (veganisten, anorexia).

Bloedarmoede kan ook erfelijk zijn, wat soms moeilijk te onderscheiden is van een tekort aan ijzer. Deze erfelijke vormen van bloedarmoede (bijvoorbeeld thalassemie) komen voor bij van oorsprong allochtone patiënten, maar ook bij sommige van oorsprong Nederlandse families.

Bloedarmoede kan ook een gevolg zijn van een andere ziekte. De meeste patiënten met een chronische aandoening zoals nierziekten, reuma of sommige vormen van kanker hebben bloedarmoede. Bij patiënten met beenmerg ziekten komt ook vaak bloedarmoede voor. Vaak is er dan ook een afwijking van de andere bloedcellen (witte bloedcellen en bloedplaatjes).

Tot slot zijn er ziekten die rode bloedcellen kapotmaken waardoor de bloedarmoede ontstaat (hemolyse, vergrote milt, ernstige infecties).

Hoe wordt de diagnose gesteld?
Bloedarmoede wordt vaak al door de huisarts vastgesteld. Dit gebeurt door een bloedonderzoek. Met bloedonderzoek kan ook vaak worden vastgesteld wat de oorzaak van de bloedarmoede is.

Bij jonge menstruerende vrouwen is meestal geen aanvullend bloedonderzoek nodig. Omdat de kans op een tekort aan ijzer erg groot is, wordt vaak gelijk begonnen met ijzertabletten. Een enkele keer wordt aanvullend onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van een onderliggende ziekte door middel van foto’s of een beenmergonderzoek.

Welke behandelingen zijn er?
Als een tekort aan ijzer, vitamine B12 of foliumzuur de oorzaak van de bloedarmoede is, kan dit vaak in de vorm van pillen of injecties worden toegediend. Als de oorzaak een andere ziekte is, is het soms moeilijk iets aan de bloedarmoede te doen. Het belangrijkste is dat de ziekte wordt behandeld.

Bij milde erfelijke vormen van bloedarmoede kan er geen behandeling worden gegeven. Bij ernstige erfelijke vormen van bloedarmoede is het vaak nodig om levenslang bloedtransfusies te geven.

Bij kankerpatiënten die chemotherapie krijgen, wordt soms EPO (erytropoëtine, een hormoon dat het beenmerg stimuleert tot aanmaak van rode bloedcellen) toegediend in de vorm van een injectie. Ook bij bloedarmoede door nierfunctiestoornissen is EPO vaak een goede behandeling. Als de rode bloedcellen kapot worden gemaakt, is prednison de aangewezen behandeling met vaak een goede reactie.