Eierstokkanker
Eierstokkanker is kanker in één of beide eierstokken. In Nederland werd in 2019 ongeveer 1300 keer de diagnose eierstokkanker gesteld (cijfers IKNl). Globaal zijn er drie vormen van eierstokkanker:
- Epitheliale eierstokkanker of adenocarcinoom: een tumor die ontstaat uit epitheel. Dat is de buitenste laag cellen van de eierstok. 80 tot 90% van de kwaadaardige eierstoktumoren is een epitheliale eierstokkanker.
- Stromaceltumor: een tumor die ontstaat uit de laag weefsel waar de eicellen in liggen.
- Kiemceltumor: een tumor die ontstaat uit de kiemcellen. Dit zijn de onrijpe eicellen die in de eierstok liggen opgeslagen.
De oorzaak
De oorzaak van eierstokkanker is niet bekend. Er zijn wel steeds meer aanwijzingen dat eierstokkanker ontstaat uit cellen afkomstig van de eileiders. Uit de statistiek blijkt dat eierstokkanker vaker voorkomt bij vrouwen die geen of weinig kinderen hebben gekregen. Eierstokkanker kan op alle leeftijden voorkomen, maar ontstaat meestal boven de 60 jaar. Ongeveer 10% van de vrouwen met eierstokkanker heeft de ziekte gekregen door een erfelijke aanleg.
De klachten
In het begin van de ziekte zijn er geen of nauwelijks klachten. De klachten kunnen erg vaag zijn:
- Opgeblazen gevoel en dikker worden van de buik, door vocht in de buikholte (ascites);
- Vermindering van eetlust, misselijkheid;
- Vaginaal bloedverlies (na de menopauze);
- Aandrang tot plassen;
- Klachten van verstopping;
- Vage buikpijn;
- Vermoeidheid;
- Gewichtsverlies.
De diagnose
Als de huisarts u heeft verwezen naar de gynaecoloog, zal de gynaecoloog een lichamelijk onderzoek verrichten. Bij het lichamelijk onderzoek wordt een inwendig onderzoek verricht, dat bestaat uit een gynaecologische echo, een onderzoek met een spreider (speculum) en inwendig voelen.
Bij de verdenking op eierstokkanker zal aanvullend bloedonderzoek worden ingezet en een CT-scan worden verricht. Na deze uitslagen wordt besproken of er een stukje weefsel moet worden verwijderd (biopt) of dat een kijkoperatie volgt om weefsel te verkrijgen voor onderzoek.
De behandeling
Als de diagnose eierstokkanker wordt bevestigd, dan bestaat de behandeling uit een stadiëringsoperatie of uit een combinatie van een debulkingsoperatie en chemotherapie.
Eierstokkanker geeft meestal pas in een later stadium klachten. Meer dan 75% van de vrouwen heeft uitzaaiingen als ze de diagnose krijgen. De therapie bestaat dan uit een operatie in combinatie met chemotherapie. Soms wordt er voor gekozen om eerst drie kuren chemotherapie te geven gevolgd door een debulkingsoperatie en nog aanvullende kuren chemotherapie. Soms wordt er eerst geopereerd waarna de operatie gevolgd wordt door zes chemokuren.
Stadiëringsoperatie
Met deze operatie bepaalt de arts in welk stadium de kanker is. Als dat duidelijk is, kan hij direct besluiten om bepaalde organen en weefsels te verwijderen (de baarmoeder, beide eierstokken, het lymfeklierweefsel langs de bekkenvaten en de grote lichaamsslagader of het vetschort). Op verschillende plaatsen in de onder- en bovenbuik worden stukjes weefsel (biopten) voor onderzoek weggenomen. Als bij pathologische onderzoek blijkt dat de kanker zich beperkt tot de eierstokken en dat er geen uitzaaiingen zijn, dan volgt geen nabehandeling met chemotherapie. Als er kankercellen buiten de eierstokken wordt gevonden, dan volgt een behandeling met chemotherapie.
Debulkingsoperatie
Wanneer bij het vooronderzoek duidelijk blijkt dat het kankerweefsel ook buiten de eierstokken zit, proberen we dat weg te nemen. Het kan zijn dat we starten met een operatie of een operatie plannen na drie chemokuren. Tijdens de operatie verwijderen we alle zichtbare kanker, de beide eierstokken, de baarmoeder, het vetschort en soms zelfs een stuk darm of ander orgaan als de kanker hier aanwezig is. Hierdoor kan het voorkomen dat u (tijdelijk) een stoma krijgt. Soms wordt pas tijdens de operatie duidelijk dat het tumorweefsel te groot is om weg te halen. Dan wordt de operatie gestopt. Als u nog niet voorbehandeld bent met chemotherapie, dan beoordelen we na drie chemokuren of het alsnog lukt om bij een operatie alle kanker weg te halen.
Chemospoelingen tijdens de operatie (HIPEC)
Sommige vrouwen komen in aanmerking voor het spoelen met een verwarmde chemotherapie tijdens de debulkingsoperatie. Dit noemen we HIPEC. HIPEC staat voor Hypertherme Intraperitoneale Chemotherapie. Deze behandeling kan niet plaatsvinden in het Albert Schweitzer Ziekenhuis. Tijdens het spreekuur zullen we met u bespreken of u voor de behandeling in aanmerking komt. U wordt dan naar het Erasmus MC verwezen.
Video behandelproces
Hieronder ziet u een video waarin uitgelegd wordt wat eierstokkanker precies is.
In deze video laten wij het behandelproces zien als wordt vastgesteld dat u geopereerd moet worden.