Operatie Schildwachtklier

De schildwachtklier, die ook wel poortwachterklier of sentinel node heet, is de eerste lymfeklier die het lymfevocht uit de tumor opvangt (zie afbeelding 1). Deze klier zal als eerste eventuele uitzaaiingen bevatten. Het hoeft niet één klier te zijn, er kunnen meerdere schildwachtklieren zijn.

Door de schildwachtklier op te sporen en te verwijderen voor onderzoek, kan er onderzocht worden of de schildwachtklier kankercellen bevat. Als de schildwachtklier ‘schoon’ is, is het waarschijnlijk dat er in de rest van uw okselklieren ook geen kankercellen zitten.

De chirurg voert de schildwachtklierprocedure meestal uit tijdens de borstoperatie.

De schildwachtklier zit niet bij iedereen op dezelfde plek. De plaats van de tumor in de borst bepaalt welke klier als eerste lymfevocht uit het tumorgebied ontvangt.

Voor de operatie krijgt u een onderzoek om de schildwachtklier op te sporen. Dit gebeurt op de afdeling nucleaire geneeskunde op de dag van de operatie of één dag ervoor.

Om de schildwachtklier goed zichtbaar te maken krijgt u een injectie met een zeer kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof in de borst bij de tepel. Deze prik kan even gevoelig of pijnlijk zijn. De pijn is ongeveer te vergelijken met het prikje die u krijgt als er bloed afgenomen wordt uit uw arm.
De ingespoten vloeistof verspreidt zich langzaam en hoopt zich op in de lymfeklier die in verbinding staat met de tumor, de schildwachtklier. Soms staan er meerdere klieren in verbinding met de tumor, ook hierin hoopt zich de vloeistof dan op. Ook deze klieren zijn dan schildwachtklieren.

Na de injectie masseert u de injectieplaats enkele minuten zachtjes. Zo kan de radioactieve vloeistof makkelijk verplaatsen naar de lymfeklier. Eén uur na de injectie worden er foto’s gemaakt met een gammacamera. Dit is een speciale camera die radioactieve vloeistof kan fotograferen. Hierdoor wordt de klier (of klieren) zichtbaar op de foto’s.

Tijdens het maken van de foto’s komt de gammacamera dicht bij uw lichaam. U ligt niet in een tunnel. Het is belangrijk dat u tijdens het onderzoek zo stil mogelijk ligt. Het maken van de foto’s duurt ongeveer 15 minuten.

Vervolgens wordt de plaats waar de schildwachtklier zich bevindt met stift gemarkeerd op uw huid. Het in beeld komen van de schildwachtklier zegt nog niets over het wel of niet aanwezig zijn van kwaadaardige cellen in deze klier.

De hoeveelheid radioactiviteit die wordt toegediend is erg klein en ruim binnen de norm die de overheid daarvoor heeft aangegeven. Bijwerkingen zijn niet bekend.

Als het onderzoek op de dag van de operatie plaatsvindt, meldt u zich daarna op de verpleegafdeling. Als het onderzoek de dag vóór de operatie plaatsvindt, mag u daarna naar huis.

Meestal spuit de chirurg tijdens de operatie een blauwe vloeistof vlakbij de tepelhof in. Hierdoor kleurt de schildwachtklier blauw. De chirurg kan nu zien welke klier verwijderd moet worden. De foto’s en de nog aanwezige radioactieve vloeistof in de schildwachtklier helpen de chirurg tijdens de operatie ook bij het vinden van deze klier.

De blauwe vloeistof zorgt ervoor dat uw urine en soms ook uw ontlasting wat blauwgroen gekleurd zijn. In de huid van uw borst kan de blauwe kleurstof nog wel een aantal maanden tot een jaar zichtbaar zijn.

Na de operatie onderzoekt de patholoog de schildwachtklier. De uitslagen worden besproken in het mammateam. Na 10 tot 14 dagen bespreekt de chirurg of verpleegkundig specialist de uitslag en het behandeladvies van het mammateam met u. Als de schildwachtklier geen kwaadaardige cellen bevat, is het waarschijnlijk dat er in de rest van uw okselklieren ook geen kwaadaardige cellen zitten. Uw oksel hoeft dan verder ook niet behandeld te worden.
Als de schildwachtklier wél kwaadaardige cellen bevat, vindt vaak aanvullende behandeling plaats. Dit kan een operatie zijn. Deze operatie heet een okselkliertoilet of okselklierdissectie. Ook kan worden gekozen voor bestraling, afhankelijk van het advies van het mammateam.