Pijn bij het vrijen (dyspareunie)

U wordt in eerste instantie onderzocht door een gynaecoloog-seksuoloog. In een eerste gesprek vraagt de gynaecoloog-seksuoloog naar uw klachten en bekijkt samen met u wat de oorzaken van uw problemen zijn. In een tweede gesprek wordt zo nodig (uitwendig) lichamelijk onderzoek verricht. De gynaecoloog-seksuoloog bespreekt met u de behandelmogelijkheden en eventuele medicatie. Veelal spelen verschillende oorzaken op elkaar in.

Gespecialiseerd team
Bij sommige patiënten is er aanwijzing voor een (bijkomende) seksuologische of fysiotherapeutische oorzaak van de klachten. Voor deze patiënten vindt maandelijks een multidisciplinair overleg (MDO) plaats van een specifiek geschoold team met daarin: een gynaecoloog-seksuoloog, een uroloog met seksuologische specialisatie, een klinisch psycholoog-seksuoloog en bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie.

Na uw toestemming wordt uw klacht in dit overleg besproken. Het doel van het multidisciplinaire overleg is ervoor te zorgen dat de patiënt naar de juiste plek wordt verwezen voor een oplossing van het probleem. Ook wordt in het overleg de voortgang in het behandeltraject besproken en kan dit traject zo nodig worden aangepast. 

• De klinisch psycholoog-seksuoloog: Patiënten met seksuologische klachten, die samenhangen met medische factoren, kunnen voor psychologisch-seksuologische aspecten behandeld worden in ons ziekenhuis. Soms wordt er gekozen voor een eenmalige afspraak bij de klinisch psycholoog-seksuoloog voor een zogenoemd ‘indicatiegesprek’, zodat er gericht verwezen kan worden naar een andere zorgverlener. 

• De bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie: Als bij patiënten vermoed wordt dat de klachten veroorzaakt of onderhouden worden door bekkenbodemproblemen, kan de patiënt terecht in ons ziekenhuis. De aantekening in het register seksuologie NVVS verwijst naar de extra scholing die de bekkenfysiotherapeut heeft gehad en staat borg voor kwaliteit. 

Wat kunt u zelf doen? 
Pijn bij het vrijen is een klacht waar u iets aan kunt doen. Blijf er daarom niet mee rondlopen. Praat er in ieder geval met uw partner over. Wat kan er aan de hand zijn? Is er een lichamelijke oorzaak? Heeft het te maken met de overgang? Bent u ontevreden over uw relatie? Zoek samen naar mogelijke oorzaken en oplossingen. Afhankelijk van de oorzaak van uw klachten zijn er verschillende behandelmogelijkheden in het Bekkenbodemcentrum van het Albert Schweitzer ziekenhuis. 

Behandeling door de klinisch psycholoog-seksuoloog
De klinisch psycholoog-seksuoloog maakt samen met u en uw partner een inventarisatie van alle (zowel positieve als belemmerende) factoren die een mogelijke rol spelen. Vaak is zo’n analyse al zeer verhelderend. Uit deze analyse komen aanknopingspunten naar voren voor verandering. Meestal is een kortdurende behandeling voldoende. Soms blijkt dat een behandeling buiten het terrein van de ziekenhuispsycholoog ligt en wordt u verwezen naar een andere zorgverlener.

Behandeling door de bekkenfysiotherapeut met aantekening seksuologie
Het doel van de behandeling is zelfvertrouwen (her)vinden. Onderdelen van de behandeling zijn veelal:

• Een uitgebreide intake: De bekkenfysiotherapeut zal uw klacht bespreken en navraag doen naar andere functies in het buik- en bekkengebied. Hierbij moet u denken aan vragen over plassen, ontlasten, chronische buik- en rugpijn. Tevens worden alle factoren besprokem die mee kunnen spelen om klachten te ontwikkelen en te onderhouden op zowel lichamelijk, psychisch als sociaal gebied.
• Psycho-educatie: Hierbij zal een goede en begrijpelijke uitleg worden gegeven over voorwaarden voor pijnvrije seks. Het belang van intimiteit, seksuele verlangens en opwinding, veiligheid en communicatie. Hiermee krijgt u zicht op belemmerende factoren, zoals opvoeding, een nare ervaring uit het verleden,drukte en angst.
• Kennis hebben van het eigen lijf: Meer kennis van en vertrouwen krijgen in het eigen lijf door uitleg met  anatomie-modellen, plaatmateriaal en websites.
• Lichaamsbewustwording: Bij behandeling van seksuele stoornissen is de bewustwording van  lichaamsontspanning, buikademhaling en bekkenbodemspieren een essentieel onderdeel. Door een te hoge spierspanning in buik en bekkenbodem vermindert de doorbloeding in het bekken en de weefsels rond de vagina. Daardoor krijgen noodzakelijke seksuele reflexen geen of onvoldoende kans.
• Soms kan er gebruik gemaakt worden van apparatuur zoals myofeedback of pelotte therapie.  

Seksuele problemen zijn ingrijpend voor u en uw partner. De behandeling zal met u, eventueel samen met uw partner, worden geëvalueerd. Afhankelijk van de hulpvraag zal bij onvoldoende resultaat de ingezette behandeling opnieuw worden besproken en zal afstemming van zorg plaatsvinden.